De energietransitie zorgt voor slimmere elektriciteitssystemen in de vorm van cyberfysieke systemen waarbij de elektriciteitsnetten sterk zijn verbonden met een groeiend aantal informatie- en communicatiesystemen. Het CYPRESS-project beoogt de ontwikkeling van nieuwe kennis, methoden en tools die nodig zijn om de voorzieningszekerheid via het transmissienet te verzekeren, rekening houdend met de specifieke aard van cyberdreigingen en deze te integreren in een coherente benadering van probabilistisch risicobeheer.
Het project loopt van 1 november 2020 tot 30 november 2026.
Het Cypress project
Het betrouwbaarheidsbeheer van elektriciteitstransmissienetten wordt in de praktijk uitgevoerd via het zogenaamde N-1-beveiligingsprincipe, dat voorschrijft om de continuïteit van de levering te waarborgen na het verlies van een transmissiesysteemelement (lijnen, transformatoren, kabels).
Hoewel probabilistisch risicomanagement vrij uitgebreid onderzocht is in de wetenschappelijke literatuur en zelfs in de praktijk al geleidelijk wordt toegepast, zijn de interacties van cyberkwetsbaarheden met fysieke stabiliteitslimieten van energiesystemen in de wetenschappelijke literatuur nog maar nauwelijks onderzocht. Een goed begrip van deze interacties is echter van cruciaal belang om de betrouwbaarheid van de elektrische energievoorziening via het transmissienet correct te beheren. Daarom is het algemene doel van het CYPRESS-project om bij te dragen tot de vooruitgang van kennis en engineering wat betreft de cyberfysieke betrouwbaarheid van het transmissienet. We zullen zowel de besluitvormingshorizons voor de planning van operaties (tot jaren vooruit in de tijd) als de realtime operatie (de laatste paar minuten vooruit in de tijd) beschouwen als twee complementaire belangrijke praktische gebruiksscenario’s.
De drie hoofddoelstellingen van het project zijn:
- de modelleringspraktijken verbeteren en
- de ontwikkeling van nieuwe cyberfysieke risico-analyses
- en mitigatiebenaderingen.
Om de doelstellingen te bereiken, is het project opgedeeld volgens drie werkpakketten voor:
- de ontwikkeling van nieuwe modellen en benchmarks voor computersimulatie en de uitwerking van laboratoriumtests voor de voorzieningszekerheid van het cyberfysieke elektrische energiesysteem,
- de ontwikkeling van technieken voor het beoordelen van de cyberfysieke veiligheid van de elektrische energievoorziening,
- en de ontwikkeling van technieken om de cyberfysieke veiligheid van de elektrische energievoorziening te verbeteren.
Bovendien is er een bijkomend werkpakket gewijd aan de verspreiding van de resultaten van het project naar de belanghebbenden, zoals de wetenschappelijke gemeenschap, regelgevende instanties voor energiesystemen, net- en systeembeheerders.
Samengevat komt dat neer op volgende werkpakketten:
- WP1: Criteria en benchmarks voor cyberfysiek risicobeheer
- WP2: Cyber-fysieke risicobeoordeling van transmissiesystemen
- WP3: Beperking van cyberfysieke veiligheidsrisico’s
- WP4: Verspreiding en aanbevelingen aan belanghebbenden
De rol van Etch
Etch (KU Leuven / EnergyVille) leidt het eerste werkpakket over de definitie van betrouwbaarheids- en veerkrachtcriteria voor cyberfysische systemen en het creëren van benchmarkcases voor betrouwbaarheids- en veerkrachtbeoordeling en -beheer. KU Leuven / EnergyVille ontwikkelt nieuwe optimalisatiemodellen om de cyberfysieke betrouwbaarheid en veerkracht te vergroten met behulp van een vooruitkijkbenadering voor de operationele planningshorizon. De focus ligt op de coördinatie van verbeteringsmaatregelen van verschillende belanghebbenden, zoals TSO’s, DSO’s, opwekkingsbedrijven en systeemdienstverleners. Verder zal Etch ook een specificatie ontwikkelen voor het testen van de cyberfysische betrouwbaarheidsverbetering in een real-time testomgeving.
Partners
Met de steun van:
