De energietransitie draait op volle toeren. Terwijl we inzetten op decarbonisatie en elektrificatie, komt de echte uitdaging steeds duidelijker in beeld: het elektriciteitsnet, de ruggengraat van dit alles, moet mee. En dat is geen sinecure.
Aan de ene kant vraagt de stormachtige groei van hernieuwbare energie om een gigantische uitbreiding én versterking van de infrastructuur. Aan de andere kant gaat het niet enkel over techniek. Succes hangt net zo goed af van draagvlak, slimme planning en veiligheid in een wereld vol onzekerheden: extreme weersomstandigheden, geopolitieke spanningen, veranderende consumptiepatronen en razendsnelle technologische vooruitgang.
Met andere woorden: wie het net van morgen wil bouwen, moet verder kijken dan kabels en transformatoren. Nieuwe manieren van denken en samenwerken zijn nodig. Precies daarom bracht Etch onderzoekers en sleutelspelers samen op de tweede jaarlijkse Belgische workshop over de energietransitie: Shaping the Future Grid – Challenges in Control, Security, and Planning.
Belangrijkste inzichten
Wat viel op tijdens deze editie? Dat het net van de toekomst niet louter een technisch project is. Drie dimensies bleken onlosmakelijk met elkaar verbonden:
- Acceptatie – Nieuwe technologie moet niet alleen technisch en economisch kloppen, maar ook maatschappelijk gedragen worden.
- Veiligheid – Met HVDC in een hoofdrol zijn nieuwe beschermingsnormen en slimmere controlestrategieën cruciaal voor betrouwbaarheid.
- Planning – Onzekerheden rond klimaat, geopolitiek en hernieuwbare bronnen maken risicobewuste planning en flexibele regelgeving onmisbaar.
Acceptatie en veiligheid in de kijker
De ochtendsessies zetten meteen de toon. Eén track ging dieper in op de acceptatie van infrastructuur en toonde hoe technische, economische en sociale factoren voortdurend in elkaar grijpen. Denk aan de rol van elektrolyse-installaties in industriële netten, de complexiteit van ondergrondse kabels of de onzekerheden bij het modelleren van transmissie-activa.
Parallel werd in een tweede sessie gefocust op netveiligheid. Daar kwam naar voren dat probabilistische betrouwbaarheidsanalyses een veel realistischer beeld geven dan traditionele deterministische methoden—maar dat hun praktische toepassing nog vol uitdagingen zit. Andere bijdragen zoomden in op standaardisatie van HVDC-meet- en beveiligingsapparatuur en onderzochten slimme strategieën voor de plaatsing van hoogspannings-gelijkstroomonderbrekers. Stuk voor stuk inzichten die tonen hoe complex het net wordt in een wereld van variabele hernieuwbare energie en geopolitieke instabiliteit.
Interoperabiliteit: een blijvend pijnpunt
In zijn keynote legde Xavier Bourgeat van RTE de vinger op een ander knelpunt: interoperabiliteit. Nu Europese transmissiesystemen steeds meer met elkaar vervlochten raken, blijft het afstemmen van technologie, systemen en operationele praktijken over de grenzen heen een van de grootste uitdagingen voor TSO’s.
Toekomstgericht ontwerpen
In de namiddag verschoof de aandacht naar het elektriciteitssysteem van morgen. Tijdens de sessie “To Grid Form or Not to Grid Form” stond de vraag centraal of netvormende technologieën de stabiliteit moeten en kunnen waarborgen in een door omvormers gedomineerde wereld. Onderwerpen als EMT-gebaseerde modellering, dynamische ondersteuning via HVDC-verbindingen en strategieën om de stabiliteit bij kleine signalen te verbeteren passeerden de revue.
Tegelijkertijd richtte een andere track zich op veerkrachtige planning. Hoe maak je een net weerbaar tegen het onverwachte? Van stormen die offshore windparken stilleggen tot geopolitieke schokken die leveringszekerheid bedreigen—de risico’s zijn reëel. Sprekers benadrukten dat duurzaamheid en veerkracht soms hand in hand gaan, maar elkaar ook kunnen bijten. Ze presenteerden strategieën om exploitanten beter voor te bereiden en tools die helpen beslissingen te nemen in onzekere situaties. De conclusie was onmiskenbaar: veerkracht moet vanaf dag één ingebouwd worden in planning, regelgeving en onderzoek.
Etch als katalysator
Wat alle sessies gemeen hadden, was een duidelijke boodschap: onzekerheden móeten mee in de berekeningen, technische innovatie moet gepaard gaan met maatschappelijk draagvlak, en geen enkele oplossing volstaat op zichzelf. Hardware, software en governance moeten hand in hand gaan—én afgestemd worden op het vertrouwen van het publiek.
Door academici, industrie en andere sleutelactoren samen te brengen, bevestigde Etch opnieuw zijn rol als katalysator voor dialoog en innovatie rond energietransmissie. De weg naar een schoon, veilig en veerkrachtig elektriciteitsnet is lang en complex, maar de basis wordt gelegd door samenwerking en gedeelde expertise.
